Scenariusz wywiadu to przygotowany plan rozmowy badawczej zbierającej dane jakościowe od użytkowników strony www lub aplikacji. W UX scenariusz pomaga ustrukturyzować rozmowę, zebrać porównywalne dane i upewnić się, że badanie odpowiada na cele projektowe – minimalizuje ryzyko pominięcia istotnych tematów i ułatwia analizę uzyskanych insightów.
Elementy scenariusza wywiadu
- Cel wywiadu. Krótkie określenie, jakie pytania badawcze chcemy rozwiązać, a także jakie decyzje będziemy podejmować na bazie wyników.
- Profil uczestnika. Kryteria rekrutacji, screener i uproszczona persona, żeby dobierać rozmówców zgodnie z grupą docelową.
- Wstęp i zgoda. Tekst powitalny, objaśnienie celu, czasu trwania, zasad poufności i prośba o zgodę na nagrywanie.
- Pytania główne. Sekwencja otwartych pytań prowadzących przez kluczowe obszary zainteresowania (np. zwyczaje, potrzeby, bolączki).
- Pytania pogłębiające. Zestaw follow-upów do dopytywania o kontekst, motywacje i przykłady.
- Zakończenie. Podsumowanie, pytanie o dodatkowe uwagi i instrukcja dotycząca dalszych kroków (np. kontakt zwrotny).
- Notatki logistyczne. Czas trwania, narzędzia do nagrywania, rola moderatora i osoby notującej.
Rodzaje pytań w scenariuszu
- Pytania otwierające. Łagodne, kontekstowe pytania budujące zaufanie, a ponadto wprowadzające w tematykę badania.
- Pytania eksploracyjne. Badanie zachowań, motywacji i doświadczeń (np.: „Opowiedz, jak ostatnio…”, „Dlaczego zdecydowałeś się na…”).
- Pytania sytuacyjne. Scenariusze „co by było gdy” pomagające zrozumieć reakcje w konkretnych okolicznościach.
- Pytania weryfikujące. Sprawdzają hipotezy projektowe i preferencje dotyczące rozwiązań.
- Pytania zamykające. Krótkie podsumowanie i prośba o sugestie lub priorytetyzację rozwiązań.
Jak przygotować scenariusz wywiadu
- Zdefiniuj cele badawcze. Ustal, jakie decyzje będą podejmowane z wykorzystaniem wniosków z wywiadu.
- Mapuj obszary pytań. Wypisz tematy, które muszą być poruszone i uporządkuj je logicznie.
- Zredaguj pytania otwarte. Formułuj pytania neutralnie, a także unikaj sugerujących sformułowań.
- Przygotuj follow-upy. Zastanów się, jak dopytywać o konkretne odpowiedzi i przykłady.
- Przetestuj scenariusz. Przeprowadź 1–2 pilotażowe rozmowy, by sprawdzić płynność i czas trwania.
- Zaplanuj logistykę. Ustal miejsce i formułę wywiadu (zdalnie/na żywo), narzędzia do nagrywania oraz role w zespole.
Dobre praktyki podczas przeprowadzania wywiadu
- Zadawaj pytania otwarte i słuchaj aktywnie – pozwól uczestnikowi mówić i używaj parafrazy, aby potwierdzić zrozumienie.
- Zachowaj neutralność – nie sugeruj odpowiedzi, unikaj oceniania i prowadzenia rozmowy pod kątem własnych oczekiwań.
- Utrzymuj dynamikę rozmowy – trzymaj się scenariusza, ale bądź elastyczny, gdy pojawiają się wartościowe wątki.
- Notuj wnioski na bieżąco – oznacz cytaty i obserwacje, które warto później zacytować lub skategoryzować.
- Dbaj o komfort uczestnika – jasno komunikuj czas, przerwy i możliwość rezygnacji; zapewnij anonimowość.
- Analizuj i iteruj – po kilku rozmowach przejrzyj robocze wnioski i w razie potrzeby zmodyfikuj scenariusz.
Znaczenie scenariusza wywiadu w UX
Scenariusz wywiadu to narzędzie, które zwiększa rzetelność badań jakościowych i ułatwia przetworzenie insightów w konkretne wymagania projektowe. Pomaga zespołom UX zrozumieć motywacje użytkowników, odkryć nieoczywiste problemy i podejmować oparte na danych decyzje projektowe.