Scenariusz użycia to opis krok po kroku, jak użytkownik wchodzi w interakcję z systemem — stroną, aplikacją lub funkcją. Służy do precyzyjnego zdefiniowania celów użytkownika, warunków początkowych oraz sekwencji działań prowadzących do wykonania zadania (np. zakupu, rejestracji, zgłoszenia). Scenariusze pomagają zespołom projektowym zweryfikować logikę procesu, zaplanować elementy interfejsu i przygotować testy użyteczności.
Elementy scenariusza użycia
- Tytuł i cel. Krótka nazwa oraz oczekiwany rezultat działania użytkownika. Np.: „Zamów obiad na wynos (szybkie zamówienie)”. Cel: „Użytkownik zamawia posiłek, wybiera dostawę i płaci – zamówienie trafia do restauracji”.
- Persona. Opis reprezentatywnego użytkownika i jego motywacji. Np.: „Marek, 27 lat, młody profesjonalista”. Motywacja: „Chce zjeść szybko po pracy, oczekuje prostego wyboru, chce zapłacić kartą”.
- Warunki startowe. Co musi być spełnione przed rozpoczęciem scenariusza. Np.: „Aplikacja zainstalowana, karta płatnicza zapisana lub dostępna, restauracja obsługuje zamówienia online”.
- Krok po kroku. Kolejne akcje użytkownika oraz reakcje systemu. Na przykład:
- Użytkownik otwiera aplikację → System pokazuje dostępne restauracje i promocje.
- Użytkownik wybiera restaurację i danie → System dodaje pozycję do koszyka, pokazuje czas przygotowania.
- Użytkownik wybiera formę płatności i adres dostawy → System waliduje adres i szacuje koszt dostawy.
- Użytkownik zatwierdza płatność → System potwierdza zamówienie, wysyła je do restauracji i pokazuje ekran śledzenia kuriera.
- Kryteria zakończenia. Jak rozpoznać powodzenie lub porażkę zadania. Np.: „Zamówienie ma status „przyjęte”, kurier w drodze, potwierdzenie e-mail.”
Rodzaje scenariuszy użycia
- Główne (happy path). Standardowa, bezproblemowa ścieżka prowadząca do celu, na przykład do dokonania zakupu w sklepie.
- Alternatywne. Ścieżki obejmujące inne wybory użytkownika.
- Błędne (error flows). Scenariusze obsługi błędów i wyjątków.
- Kontekstowe. Dostosowane do specyficznych warunków np. wykorzystywanych urządzeń, ról użytkowników lub rynków.
Jak przygotować scenariusz
- Określ cel i priorytety biznesowe.
- Wybierz reprezentatywną personę i zbierz dane z badań.
- Rozpisz kroki procesu: wejście, interakcje, odpowiedzi systemu.
- Ustal metryki sukcesu i punkty kontrolne.
- Przetestuj scenariusz z użytkownikami i wprowadź poprawki.
Znaczenie scenariuszy w UX
Scenariusze użycia są podstawą projektowania przyjaznych interfejsów. Pozwalają stworzyć szkielet działania, a następnie wykryć luki w logice, ulepszyć nawigację i przygotować realistyczne testy. Dzięki nim projektanci i deweloperzy mają wspólny punkt odniesienia, co przyspiesza wdrożenie, a także zmniejsza ryzyko błędów.