Możliwości tworzenia stron internetowych w ostatnich latach znacznie się zwiększyły. Internet oferuje wiele bezpłatnych narzędzi i kreatorów, które pozwalają na budowanie atrakcyjnych prostych stron internetowych. Jednak sam kreator to za mało, by stworzyć skuteczny serwis. Potrzebna jest wiedza o tym, kto będzie użytkownikiem witryny. Wykorzystanie persony w projektowaniu stron pozwala designerom UX dostosować interfejs do odbiorców.
Persona to narzędzie wykorzystywane w projektowaniu user experience. Najprościej mówiąc to modelowy reprezentant odbiorców produktu lub usługi, nad którymi pracujemy.
Persona to fikcyjna osoba, ale stworzona w oparciu o dane, które należy wcześniej uzyskać w trakcie prowadzonych badań lub zebrać z innych źródeł.
Cechy persony
Persona poza tym, że tworzona jest w oparciu o dane, powinna być możliwie realistyczna, konkretna i pokazywać schematy zachowań. Personę opisuje się przez teraźniejszość i zawsze w jakimś kontekście, co jest szczególnie istotne.
Istnieje kilka typów persony:
persona główna – reprezentująca typowego użytkownika,
persona poboczna – jako uzupełnienie, np. przy mniej ważnej odnodze produktu,
persona skrajna – będąca skrajnym typem użytkownika produktu,
antypersona – służąca jako narzędzie przypominające projektantom, że danego produktu nie projektujemy dla wszystkich.
Do czego służy persona
Persona jest narzędziem kierunkującym prace nad produktem i bardzo dobrze sprawdza się jako środek do uwspólniania celów i komunikacji w zespole. Zobaczmy, w czym konkretnie pomocna może okazać się persona:
Po pierwsze persona to narzędzie do określania i definiowania potrzeb użytkowników. Skupiając się na potrzebach odbiorcy, możemy spojrzeć na produkt oczami klienta, a nie własnymi.
Po drugie persona przypomina, aby nie projektować dla siebie tylko dla użytkowników.
Persona jest bardzo pomocna w pracy zespołu – wszyscy mają jedno rozumienie dla kogo projektują.
Pomaga w prezentacji i argumentowaniu decyzji projektowych w szerszym gronie.
Może być bazą do wykorzystania w komunikacji i marketingu produktu.
Posiadanie persony pomaga w późniejszych etapach zweryfikować decyzje, np. podczas testów użyteczności, kiedy do testów rekrutujemy użytkowników, których persona reprezentuje.
Jak stworzyć personę
Jak już wcześniej wspomniałam, personę tworzy się w oparciu o dane. Oznacza to, że podstawy persony biorą się z badań jakościowych, ilościowych, desk researchu czy dostępnych badań rynku. Jeśli nie korzystamy z badań a bazujemy na założeniach, mowa wtedy o protopersonie.
Zobaczmy, jak persona będzie przekładała się na decyzje projektowe na konkretnych przykładach. Przypuśćmy, że projektujemy stronę internetową dla gabinetu masażu lub fizjoterapii, w którym można umówić się na zabiegi czy wizytę również przez Internet. Gabinet jest bardzo elegancki i schludny, zapewniający miłą i spokojną atmosferę do przeprowadzenia zabiegów.
Załóżmy, że w wyniku prac na projektem wraz z zespołem stworzyliśmy personę: Agnieszka, lat 38, pracowniczka dużej korporacji w Warszawie, borykająca się z częstymi napadami bólu pleców. Agnieszka często zapisuje się na masaże lub terapie do fizjoterapeutów, jednak nigdy nie wie, na jakiego rodzaju usługę się zapisać.
Wiedząc, że naszą personą jest kobieta, bardzo zajęta, oczekująca szybkich rezultatów i chcąca zapisywać się na zabiegi w dowolnym momencie, szczególnie wtedy, gdy potrzebuje nagłej pomocy możemy podjąć kilka istotnych decyzji projektowych.
Jakich? Będzie to oczywiście duże uproszczenie, chodzi tylko o pokazanie Wam pewnych zależności.
Po pierwsze możemy zaprojektować główną stronę tak, aby rozpoczęcie procesu zapisu na masaż było możliwe proste. Również warstwa językowa to ten czynnik, który będzie się różnił w zależności od tego, do kogo adresujemy stronę. Odpowiadając na potrzeby persony, czyli tego, że nie do końca wie, jaką usługę wybrać, możemy do oferty wprowadzić pozycję dla niezdecydowanych.
Poza licznymi decyzjami projektowymi dotyczącymi procesów możliwych do zrealizowania na stronie czy architektury informacji znając personę projektant UI może zaproponować odpowiedni layout. Na przykład może to być schludny minimalistyczny projekt w ciepłej kolorystyce, tak, aby wzbudzić w użytkowniku spokój i poczucie, że miejsce, do którego się wybierze jest profesjonalne i schludne.
Przykład w skrócie
Persona:
Agnieszka, lat 38, pracowniczka dużej korporacji w Warszawie, cierpi na bóle pleców, niekiedy ma niespodziewane ataki bólu, często zapisuje się na masaże lub inne zabiegi terapeutyczne, ale ma problem z doborem zabiegów.
Decyzje projektowe:
Uproszczenie procesu zapisu na zabieg – persona korzysta z zabiegów często i zapisując się na zabiegi odczuwa dyskomfort fizyczny,
Dopracowana wersja responsywna – persona jest osobą aktywną zawodowo, pracuje w dużym mieście, korzysta na co dzień ze smartfona,
Dopasowany język i wzorce kulturowe – j.w. + pracuje w dużej firmie, jest przyzwyczajona do charakterystycznej komunikacji,
Opcja dla niezdecydowanych – persona ma problem z doborem zabiegów,
Krótkie jasne opisy zabiegów – j.w. + persona zapisując się na zabiegi często cierpi,
Stonowana, ciepła kolorystyka – persona odczuwa ból i szuka pomocy.
Błędy popełniane przy wykorzystaniu persony
Stworzenie persony to jedno. Trzeba jeszcze odpowiednio z niej skorzystać, dlatego tworząc ją i wykorzystując w pracy warto unikać błędów. Jakie to błędy?
Nieużywanie persony
Stworzenie persony nie jest bardzo trudnym zadaniem, jednak, aby była dobrze zrobiona i mogła posłużyć, należy poświęcić procesowi odpowiednio dużo czasu i uwagi. Błędem jest jednak stworzenie jej i schowanie do szuflady. Będzie to nie tylko strata poświęconego wcześniej czasu, ale pozbawienie się tego, po co persona została stworzona.
Pracując nad projektem, nie zapominajmy o personie, można ją powiesić na przykład w zawsze widocznym miejscu i rozesłać do wszystkich zaangażowanych w pracę nad stroną www.
Brak współpracy przy tworzeniu person
Ten błąd dotyczy procesu tworzenia persony. Warto w prace nad personą zaangażować możliwe dużo osób, najlepiej z różnych działów. Po pierwsze stworzona w ten sposób persona będzie lepiej dopracowana, po drugie współpracownicy, którzy brali udział w pracach nad nią, będą czuli swój wkład i uznają ją za swoją.
Szukasz wykonawcy efektywnej i efektownej strony www?
Warto nie tylko pracować nad personą międzyzespołowo, ale odpowiednio ją komunikować w organizacji, tak, aby wszyscy pracujący nad produktem zawsze pamiętali, dla kogo projektują.
Zbyt dużo person
Warto stworzyć personę główną i poboczną. Można posiłkować się wspomnianymi wcześniej personą skrajną lub antypersoną. Należy jednak pamiętać, że stworzenie zbyt wielu person nie ułatwi prac, a raczej przeszkodzi. Persona ma służyć temu, aby projektować dla kogoś, a nie dla wszystkich.
Podsumowanie
Persona jest narzędziem, które warto wykorzystywać w pracy nad stroną www oraz innymi projektami cyfrowymi. Wiedząc dla kogo projektujemy, unikniemy wielu decyzji, które mogą niekorzystnie wpłynąć na stronę czy produkt, również w kontekście finansowym.
Projektantka user experience z wykształceniem socjologicznym i szerokim doświadczeniem marketingowym. Pracowała jako project manager w IT i projektach kulturalnych. Zainteresowana dostępnością cyfrową i projektowaniem społecznie zaangażowanym.
