Dlaczego nie istnieje jedna, uniwersalna checklista UX

Sprawdź aktualność przed każdym projektem.

10 rzeczy, które warto zrobić przed podróżą, 7 kroków do sukcesu w e-commerce czy 5 wskazówek jak skutecznie zarządzać czasem – każdy z nas trafia na tego typu artykuły. Tylko czy rzeczywiście stosujemy się do wskazówek właśnie z tego jednego artykułu? Oczywiście, że nie, nie zawsze odpowiada on naszym celom lub brakuje odpowiedzi na jedno z ważnych dla nas pytań. W takiej sytuacji szukamy dalej, kończąc z własną spersonalizowaną listą.

Pozostaw miejsce na kreatywność

Lista kontrolna jest jak przewodnik dla audytora, powinna prowadzić, wskazywać drogę, a nie zamykać drzwi. Na pewno spotkaliście się z listami tak długimi, że czas potrzebny na przepracowanie wszystkich punktów był dłuższy niż czas, który mieliśmy na wykonanie zadania. Jednocześnie świadomość, że lista zawiera wszystkie niezbędne punkty hamowała w nas kreatywność, pomijaliśmy ważne aspekty projektu, ponieważ nie znaleźliśmy punktu, który by im odpowiadał, a czas na wykonanie zadania zbliżał się ku końcowi.

Skupiając się na przejściu wszystkich pozycji zapominamy o przemyśleniach, które towarzyszyły nam podczas pracy. Co gorsza zgłaszając uwagi nasza lista kontrolna będzie rosła i rosła. Z biegiem czasu dodatkowe wymagania (a więc nowe pytania) są identyfikowane i dodawane. W niektórych sytuacjach pewne pytania są po prostu nieistotne. Nie mają zastosowania i nie są potrzebne. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że regularne przeglądanie tej samej listy wpłynie na spadek skuteczności audytorów. Mówiąc prościej, audytorzy będą prawie pewni, że już znają odpowiedzi, więc istnieje tendencja do wpadania w rutynę i pisania dokładnie tej samej odpowiedzi, co ostatnio.

Skoncentruj się na procesie, a nie na ukończeniu.

Większość audytorów jest świadoma, że kolejnym etapem będzie analiza odpowiedzi i budowa raportu, co sprawia, że niepotrzebnie skupiają się na odpowiedzi na wszystkie pytania z listy kontrolnej, a nie na właściwym rozpatrywaniu projektu. Obawiają się, że ich praca zostanie odrzucona, jeśli nie będzie zawierała wszystkich odpowiedzi. Podczas tworzenia checklisty skoncentruj się na procesie. Pozostaw miejsce na wolne myśli, mieszaj pytania otwarte z zamkniętymi. Pamiętaj o kolejności, tak aby odhaczanie kolejnych pozycji było możliwie wygodne i nie wprowadzało bałaganu. Po ukończeniu przetestuj ją na sobie, pozwoli Ci to nie tylko na ocenę jakości, ale też czasu, który był potrzebny do ukończenia pracy. Poniżej kilka ważnych punktów, które powinieneś znać zanim zaczniesz tworzyć listę.

infografika: dlaczego nie istnieje jedna, uniwersalna checklista
Infografika: Dlaczego nie istnieje jedna, uniwersalna checklista?
pobierz pdf

Dobra lista kontrolna

  • Pozwala szybciej wdrażać nowych pracowników lub nowe pomysły.
  • Pomaga wykonać zadania prawidłowo, pomimo stresu i zmęczenia.
  • Ułatwia oddelegowanie zadań.
  • Ułatwia śledzenie postępów oraz oszacowanie czasu potrzebnego na ukończenie zadania.
  • Łączy kolejne etapy procesu.
  • Ułatwia komunikację.
  • Kładzie nacisk na pracę zespołową.
  • Zmniejsza ryzyko utraty ważnych informacji.
  • Systematyzuje działania, dyscyplinuje.

Warto pamiętać, że doświadczony audytor może posłużyć się listą kontrolną o skróconym zakresie, a nawet tematyczną. Audyt UX w pewnym stopniu bazuje na skomputeryzowanych procedurach, dlatego lista kontrolna może być tworzona w popularnych programach do tworzenia list. Ułatwi to jej modyfikację i przeniesienie odpowiedzi z listy kontrolnej do raportu końcowego bez konieczności przepisywania. Jak napisał Atul Gawande w 'Potędze checklisty’: „Dobre listy kontrolne charakteryzuje precyzja. Są krótkie, zwięzłe, na temat i łatwo je zastosować nawet w najtrudniejszych sytuacjach. Nie zastępują instrukcji obsługi.”

Podsumowując – zostaw otwarte drzwi.

Krótko mówiąc, listy kontrolne nie powinny być jedynym zasobem wykorzystywanym podczas audytu. Należy dołożyć wszelkich starań, aby w razie potrzeby zmienić strategię i mieć pewność, że audyt strony internetowej będzie kompletny. Checklista jest przydatna jako narzędzie zapewniające, że żaden punkt krytyczny nie zostanie pominięty, ale jej aktualność powinna być stawiana priorytetowo.

Koszty analizy UX – dlaczego audyty mają różne ceny?

Audyt UX od środka

Zacznijmy od tego, że mimo jednej wspólnej nazwy, audyt UX nie zawsze oznacza to samo. Audyty różnią się zakresem prowadzonych przez badających działań – mogą dotyczyć całej strony internetowej lub jej fragmentu. Jeżeli zanalizowana jest część serwisu, to może być to część strukturalna (np. wybrana podstrona, grupa podstron) albo część zdefiniowana procesowo (np. zakup produktu X startując od strony głównej sklepu do finalizacji transakcji w koszyku).

Audyty różnią się stopniem szczegółowości. Począwszy od bazowego przeglądu badanego serwisu lub interfejsu, po pogłębioną analizę łączącą użyteczność strony z biznesem i potrzebami właściciela serwisu (strony firmowej, sklepu internetowego). Bazowy przegląd z reguły ograniczony będzie do zlokalizowania miejsc na stronie wymagających modyfikacji. Raporty z rozszerzonych wersji audytu często zawierają bardziej lub mniej szczegółowe zalecenia modyfikacji konkretnych elementów audytowanego serwisu. Niektórzy dostawcy w raportach podają również szacunki dotyczące wpływu wprowadzonych zmian na stopień realizacji potrzeb biznesowych właściciela badanej strony lub sklepu.

Audyty różnią się także rodzajem wykonywanych czynności. Podstawowe badanie niezbyt rozbudowanego serwisu „wizytówkowego”, mające na celu stwierdzenie, czy statystyczny użytkownik znajdzie dane kontaktowe, można ograniczyć do uproszczonej analizy eksperckiej której bazą będzie checklista UX. Natomiast szczegółowy przegląd sposobu realizacji procesów sprzedażowych w dużym sklepie internetowym, nie jest już tak prosty. Będzie najczęściej wymagał zarówno identyfikacji problemów na podstawie analizy ruchu na stronie, jak i badań z klientami.

OK audyty różnią się, ale skąd różne ceny?

W najprostszym ujęciu różnica wynika oczywiście, z różnicy kosztów. Im więcej czynności, im dłużej one trwają, im więcej osób zaangażowanych w realizację tym wyższe koszty.

No, ale nie miałbym odwagi, żeby namawiać Cię do czytania, gdybym chciał się podzielić taką oczywistą oczywistością. Szanuję Twój czas tak jak swój.

Dlatego namawiam do spojrzenia na cenę audytu z innej perspektywy. Jest ona bowiem naszym zdaniem zależna od Twoich potrzeb. Tak, dokładnie tak.

Chcesz, żeby któryś z naszych ekspertów powiedział Ci po prostu, czy Twoja strona jest ok pod kątem użyteczności? I uważasz, że doświadczony audytor powinien to zrobić od ręki, „bo to chodzi tylko o grube błędy”, a Ty będziesz notował co jest nie tak. Niestety to tak nie działa. Nawet lokalizacja krytycznych błędów wymaga metodycznego przeglądu całego serwisu, którego nie sposób wykonać w trakcie towarzyskiej pogawędki.

A może myślisz tak: audyt UX pomoże mi zlokalizować główne problemy na stronie. Jak je poznam, zlecę autorowi strony poprawki. Proszę bardzo. Podasz nam adres internetowy, opowiesz o swoim biznesie, o osobach, które odwiedzają (lub chcesz aby odwiedzały) Twoją stronę, rzucisz kilka słów o tym, co na Twojej stronie użytkownicy robią itd. itp. Żeby nie ciągnąć zbyt długo: w pewnym momencie będziemy mieli dość danych, żeby powiedzieć: będziemy dla Ciebie pracowali przez X tygodni, za Y złotych. Po czasie X otrzymasz raport z uszeregowaną listą istniejących problemów.

Zapewne jednak Twoje potrzeby są jeszcze inne. I przełożą się na indywidualnie opracowany dla Ciebie plan działań, który wycenimy przygotowując ofertę na wykonanie audytu UX.

infografika: dlaczego audyt UX ma różne ceny
Infografika: Dlaczego audyt UX ma różne ceny.
pobierz pdf

O co zapyta Cię audytor

Jeżeli widzisz związek między Twoimi potrzebami, a ofertą jaką otrzymasz, zapewne chcesz wiedzieć o co zapyta Cię audytor przed podjęciem zlecenia. Albo inaczej mówiąc, jaką wiedzę o swojej stronie i swoim biznesie uporządkować przed kontaktem z audytorem.

Przygotowanie do rozmowy według poniższej checklisty zapewni, że nie zaskoczy Cię żadne z pytań i w efekcie otrzymasz ofertę odpowiednią do oczekiwań.

Dlaczego chcesz przeprowadzić audyt strony / aplikacji / sklepu?

Masz twarde dane wskazujące na istnienie problemów czy Twoja intuicja biznesowa mówi, że coś jest „nie tak”?

Co wiesz o użytkownikach strony / aplikacji / serwisu?

Wiesz kim są Twoi użytkownicy? W jakim są wieku, w jaki sposób trafiają pod Twój adres internetowy? Potrafisz powiedzieć kiedy wizyta użytkownika na Twojej stronie będzie wg Ciebie udana?

Co chcesz osiągnąć w wyniku audytu UX?

Oczekujesz krótkiej oceny kondycji Twojej strony internetowej, czy przygotowujesz się do udoskonalenia działalności? Potrzebujesz zdawkowego komunikatu „jest dobrze / słabo / fatalnie”, czy wskazania silnych i słabych obszarów odnoszącego się do Twojego biznesu?

Jakie działania chcesz podjąć po przeprowadzeniu audytu?

Żadne – wystarczy Ci diagnoza serwisu, która uzasadni istniejący przebieg procesów biznesowych? Zamierzasz zlecić autorowi strony wprowadzenie najważniejszych modyfikacji? A może bierzesz pod uwagę gruntowną przebudowę serwisu, a nawet zbudowanie go od nowa?

Sądzisz, że audyt Twojej strony będzie drogi? Niekoniecznie!

Zamów bezpłatną wycenę audytu UX

Wypełnij formularz, skontaktujemy się z Tobą

Każda odpowiedź, której udzielisz będzie poprawna. Najważniejsze, żeby była zgodna z rzeczywistością. Audyt UX to w dużym stopniu analiza danych. Bez danych, bez informacji, wykonanie audytu jest niemożliwe. Konkretne dane otrzymane od zleceniodawcy redukują czas wstępnych analiz, a nawet pozwalają lokalizować istotne problemy bez dodatkowych badań. Brak informacji powoduje, że audytor musi zdobyć je w inny sposób. A to kosztuje i trwa.

Istotny wpływ na koszt audytu ma również zawartość raportu. Wskazanie miejsc, w których klient sklepu internetowego porzuca ścieżkę zakupową to pierwszy poziom informacji dla zamawiającego. Zalecenia dotyczące pożądanych modyfikacji to już nieco inna działka, włączająca kompetencje projektowe. Sformułowanie szczegółowych wytycznych dla developera, to kolejny zakres kompetencji i prac do wykonania.

Podsumowanie

Audyt UX nie może mieć jednej ceny. Dlaczego? Pod jedną nazwą kryją się usługi różniące się zakresem, stosowanymi narzędziami i metodami, w efekcie różniące się pracochłonnością.

Naszym zdaniem ceny audytów różnią się tak, jak potrzeby biznesowe powodujące ich zlecenie. Im więcej konkretnych i wiarygodnych informacji potrzebujesz, tym więcej kosztuje ich przygotowanie.

Opinie Klientów – dlaczego warto pytać?

Trudny klient jako źródło informacji.

Badania wykazują, że zadowolony klient podzieli się swoją opinią maksymalnie z trzema kolejnymi osobami, a niezadowolony klient przekaże swoją opinię kolejnym dziesięciu osobom. Dlatego, to właśnie niezadowolony klient, będzie miał największy wpływ na rozwój Twojego sklepu. Dowiesz się od niego co i gdzie warto poprawić, odbudujesz zaufanie do marki i podtrzymasz relację. Ankieta satysfakcji klienta to najtańszy, najszybszy i najbardziej wiarygodny sposób, aby zrozumieć dlaczego sklep nie sprzedaje. Skuteczny formularz kontaktowy zawierający kilka prostych pytań, pozwali nam zdobyć informację nie tylko dlaczego klienci wybrali nasz produkt, ale też dowiedzieć się kim są, jak oceniają naszą ofertę lub funkcjonalność strony internetowej i dlaczego rezygnują z zakupów?

Ankieta – od czego zacząć?

Zaczynamy od ustalenia celu. Takim celem może być np. informacja o tym w jaki sposób klienci trafiają na stronę, poznanie klienta i jego oczekiwań, zbadanie jakości produktu lub usługi, poprawa użyteczności naszego serwisu internetowego (web usability) i wiele innych.

Warto zaznaczyć, że w ankiecie możemy zapytać dosłownie o każdy aspekt naszej oferty, ale pamiętając, aby ankieta trzymała się jednego wyznaczonego celu. Stawiając sobie cel zwróćmy więc uwagę, aby jego zakres nie był zbyt szeroki. Uzyskanie satysfakcjonujących odpowiedzi powinno być możliwe przy zadaniu jak najmniejszej liczby pytań.

Jedna ankieta – jeden cel!

Zbyt rozbudowana ankieta, pokrywająca kilka tematów i wymagająca dużego zaangażowania, może zniechęcić użytkownika do jej wypełnia. Wypełnianie ankiety w pośpiechu może spowodować, że odpowiedzi będą mało spontaniczne i nie odzwierciedlające prawdziwych odczuć.

Cechy dobrej ankiety zadowolenia klienta

Mamy już cel, skupmy się na formie. Użytkownicy chętniej odpowiedzą na 3 -5 pytań zamkniętych niż taką samą liczbę pytań otwartych. Zdecydowanie łatwiej będzie nam też wykonać analizę odpowiedzi uzyskanych z pytań zamkniętych niż z pytań otwartych.

Biorąc to pod uwagę, formując pytania starajmy się, aby ich forma była zamknięta, a zakres odpowiedzi był neutralny i pozwalał na wybranie odpowiedniej opcji każdemu z użytkowników. Istnieje kilka form odpowiedzi, o których warto pamiętać.

Przykłady pytań zamkniętych:

  • Wielokrotny wybór – odpowiedzi w formie checkbox’ów
  • Skala – użytkownik zaznacza na skali, która teza jest mu bardziej bliższa
  • Odpowiedzi typu Tak / Nie

Nie oznacza to, że w razie potrzeby nie możemy zadać pytania otwartego, starajmy się jednak, aby było ich jak najmniej. Najczęściej pytania otwarte w ankietach pojawiają, aby dać użytkownikowi możliwość swobodnego wyrażenia myśli dotyczących danego tematu. Takie pytania to np. „Co sądzisz o nowej stronie?” „Dlaczego zrezygnowałeś z zakupu?”

Odpowiedzi uzyskane za pomocą pytań otwartych mogą być dla nas inspirujące i pokazać nam zupełnie nowe aspekty danego tematu. Pomogą nam poprawić jakość produktów i serwisu, wpływając na rozwój firmy.

Bardzo ważne jest też udostępnienie możliwości pominięcia pytania. Unikniemy w ten sposób niewiarygodnych odpowiedzi wymuszonych koniecznością wybrania jakiekolwiek odpowiedzi mimo tego, że żadna opcja nie odpowiadała odczuciom użytkownika.

infografika: opinie klientów dlaczego warto pytać
Infografika: Opinie klientów dlaczego warto pytać.
pobierz pdf

Gdzie i kiedy udostępnić ankietę?

Mamy już cel i gotowe pytania, pozostaje nam zaprosić użytkowników do wypełnienia ankiety. W zależności od naszego celu mamy do wyboru kilka możliwości udostępnienia ankiety:

  • Najlepszy wybór – Strona www
  • Drugie miejsce – Social media
  • Trzecie miejsce – Mailing

Strona www

Użytkownicy najchętniej wypełniają ankietę podczas przeglądania strony. Wyskakujący pop-up z odpowiednio sformułowanym zaproszeniem do wypełnienia ankiety zdecydowanie chętniej spotyka się z odpowiedzią użytkowników. Dzieje się tak ze względu na fakt, że pojawiające się okno wymaga od użytkownika natychmiastowej reakcji, a podając konkretną przyczynę trudniej będzie mu odmówić.

Pamiętaj, aby nie przerywać użytkownikowi, który jest w trakcie procesu zakupowego, może to go jednocześnie zniechęcić do wykonaniu obu tych czynności. Porzuci on proces zakupowy i zrezygnuje z wypełnienia ankiety. W zależności od celu, ankieta powinna pojawić się po wejściu na stronę, w trakcie przeglądania oferty lub dopiero po zakończeniu działań np. po zakończonym zakupie lub wysłanej wiadomości.

Social media

Facebook czy Instagram, też jest dobrym miejscem, aby zapytać użytkowników o opinie, ale nie na każdy temat. W tym miejscu warto zadawać pytania odnośnie poszerzenia oferty, jakie zmiany byłyby dla nich pomocne lub jak ogólnie oceniają firmę.

Zadając pytania odnośnie konkretnej podstrony bądź funkcjonalności naszego sklepu, możemy otrzymać odpowiedzi, które nie będą odzwierciedlały faktycznego stanu. Nie jesteśmy w stanie zweryfikować, czy użytkownik był na danej podstronie lub skorzystał z danej funkcji, nie wiemy więc czy jest w stanie obiektywnie się wypowiedzieć.

Mailing

Z badań wynika, że zdecydowanie rzadziej nasi klienci odpowiadają na ankiety wysłane mailowo. Powodami są przede wszystkim obawy związane z otwieraniem linków zawartych w wiadomości oraz sam fakt, że otrzymują możliwość odłożenia w czasie wykonania zadania po czym nigdy nie wracają do danej wiadomości.

Niemniej jednak warto skorzystać z mailingu, aby otrzymać opinię dotyczącą zakończonego procesu zakupowego, otrzymanego towaru lub kontaktu z biurem obsługi.

Tworząc ankietę skupiamy się na poprawieniu jakości naszych usług i produktów, a więc nieoceniony wkład będą miały właśnie opinie po zakończonym procesie czy informacji o jakości otrzymanego produktu.

Analiza odpowiedzi – jak zrobić to z głową.

Ostatni krok to analiza otrzymanych odpowiedzi. Dzięki niej dowiemy się, gdzie popełniamy błędy albo nasze działania są niewystarczające.

W zależności od rodzaju zadanych pytań analiza będzie przebiegała inaczej. Pytania zamknięte są policzalne, otwarte trzeba będzie pojedynczo przeanalizować i posortować na kategorie. Pomocne mogą być podstawy statystyki czy tabele porównawcze i krzyżowe. Dobrą formą do odczytywania wyników jest też tworzenie wykresów, dzięki którym łatwiej będzie nam odczytać i przeanalizować proces.

Podsumowanie

Ankieta to kopalnia informacji. Prosta budowa i łatwość dotarcia do dużej liczby użytkowników w krótkim czasie polecana jest dla każdego rodzaju biznesu. Nieważne czy dopiero wchodzisz na rynek, czy może od lat prowadzisz serwis lub sklep, ankiety zawsze się sprawdzają. Rynek zmienia się szybko, zmieniają się potrzeby i oczekiwania, zapytajmy więc o nie naszych klientów.