Zasady projektowania stron internetowych – wytyczne UX tworzenia stron

„Don’t make me think” – złota zasada projektowania UX

Zasadę „Don’t make me think” w projektowaniu UX spopularyzował Steve Krug, jeden z pionierów w dziedzinie projektowania interfejsów użytkownika. Krug jest autorem książki o tym samym tytule. Pozycja, opublikowana po raz pierwszy w 2000 roku, stała się klasykiem w dziedzinie UX i projektowania stron internetowych.

Książka Kruga skupia się na zrozumieniu podstaw projektowania stron internetowych, które sprawiają, że użytkownicy mogą łatwo nawigować i korzystać z witryny. Zasada „Don’t make me think” jest jednym z głównych przesłań tej książki i stanowi punkt wyjścia dla projektantów. W skrócie, użytkownik powinien natychmiast zrozumieć, jak korzystać z danej strony bez konieczności zbędnego myślenia lub analizowania. To jedna z najważniejszych zasad projektowania stron www, ponieważ współczesny użytkownik internetu ma ograniczoną cierpliwość. Jeśli strona jest zbyt skomplikowana lub wymaga zbyt dużego wysiłku myślowego, istnieje ryzyko, że użytkownik zrezygnuje i opuści stronę, poszukując alternatywnej, łatwiejszej w obsłudze witryny.

Podstawowe zasady projektowania stron UX/UI

Projektowanie stron internetowych, podobnie jak każda inna dziedzina, opiera się na szeregu zasad i wytycznych. Projektowanie interfejsu użytkownika (UI) i doświadczenia użytkownika (UX) to obszary projektowania stron www, które łączą się w celu stworzenia atrakcyjnych, funkcjonalnych i przyjaznych użytkownikowi produktów digitalowych, w tym stron www. Poniżej opisałam kilka najważniejszych zasad w projektowaniu UX/UI.

Projektowanie zorientowane na użytkownika

Podstawową zasadą projektowania UX/UI jest projektowanie z myślą o użytkowniku (ang. User Centered Design – UCD). Według tej reguły, użytkownik znajduje się w centrum uwagi projektanta. Poznanie docelowych odbiorców ma kluczowe znaczenie i decyduje o wielu aspektach projektu, na różnych etapach jego tworzenia.

Pierwszym krokiem UCD jest dogłębne zrozumienie docelowych odbiorców. Wiąże się to z przeprowadzeniem badań użytkowników w celu zidentyfikowania ich potrzeb, celów i preferencji. Dlatego projektanci stron internetowych powinni dążyć do zrozumienia, co motywuje użytkowników do odwiedzenia witryny lub jakie informacje chcą znaleźć.

Aby lepiej wczuć się w oczekiwania użytkowników, projektanci często tworzą persony użytkownika, czyli fikcyjne postaci, które reprezentują różne segmenty planowanych odbiorców. Więcej o personach można przeczytać we wpisie Co to jest persona UX. Jak tworzyć persony i korzystać z nich w UX Design.

Temat grupy docelowej nie kończy się jedynie na researchu, odbiorcy przewijają się przez cały proces projektowania. Bardzo ważnym etapem są testy użyteczności z udziałem użytkowników. Polegają one na obserwowaniu interakcji osób badanych z witryną w celu zidentyfikowania problemów z użytecznością, zebrania opinii i wprowadzenia ulepszeń. Usability tests pomagają w weryfikacji decyzji projektowych i odkrywaniu wszelkich przeszkód, które użytkownicy mogą napotkać, zarówno przed wdrożeniem produktu, jak i po.

Heurystyki Nielsena

Heurystyki Nielsena, to zestaw dziesięciu wytycznych dotyczących projektowania przyjaznych dla użytkownika i wydajnych interfejsów. Zostały one opracowane przez Jakoba Nielsena, wybitnego eksperta ds. użyteczności, i są szeroko stosowane w dziedzinie projektowania doświadczeń użytkownika (UX).

Heurystyki są cenną listą kontrolną dla projektantów i audytorów. Pomagają identyfikować typowe problemy związane z użytecznością w interfejsach. Wszystkie heurystyki są jednakowo ważne. Jedną z moich ulubionych jest „Pozwalaj wybierać, zamiast zmuszać do pamiętania”. To zasada, która mówi o tym, że interfejs powinien być zaprojektowany w taki sposób, aby umożliwić użytkownikom wykonywanie zadań bez konieczności polegania na własnej pamięci. Wszystkie niezbędne w danym momencie informacje powinny być przez cały czas widoczne na ekranie.

„Prawa UX”

Jest to zestaw zasad, które pomagają w projektowaniu użyteczności. „Prawa” są napisane w cudzysłowiu, ponieważ nie są ścisłymi regułami, ale obserwacjami i zaleceniami opartymi na ludzkim zachowaniu i psychologii.

Jednym z moich ulubionych jest Prawo Jakoba. Ta zasada, nazwana na cześć Jakoba Nielsena, mówi o tym, że użytkownicy więcej czasu spędzają na innych stronach niż na Twojej. Oznacza to, że użytkownicy wolą, aby Twoja witryna działała w taki sam sposób, jak inne witryny, które już znają. Powiązane jest to z zasadą „Don’t make me think”, czyli użytkownicy nie chcą poświęcać energii na uczenie się obsługi Twojej strony. Innym bardzo ciekawym prawem jest „Prawo bliskości”, która mówi o tym, że obiekty, które są umieszczone blisko siebie, postrzegamy jako zgrupowane.

Wszystkich praw jest kilkanaście, a możesz o nich przeczytać w książce Yona Jablonskiego „Prawa UX. Jak psychologia pomaga w projektowaniu lepszych produktów i usług.”. Yon stworzył także stronę „Laws of UX”, która jest rewelacyjnym źródłem wiedzy dla UX designerów.

pobierz pdf

Wytyczne do projektowania stron internetowych

Kolorystyka i jednolity styl

Wybór kolorystyki strony internetowej ma ogromne znaczenie, ponieważ kolory mają moc wywoływania różnych emocji i skojarzeń. Więcej o odpowiednim dobraniu kolorów na stronę internetową przeczytasz też we wpisie Kolorystyka strony internetowej – jak dobrać kolory?.

Intuicyjna nawigacja

Jak wspominałam wyżej, użytkownicy nie lubią zbędnego zastanawiania się nad obsługą strony. Jednym z najważniejszych aspektów przyjaznej strony jest nawigacja, dzięki której użytkownicy w łatwy sposób będą poruszać się po Twojej witrynie.

Menu nawigacyjne powinno być dobrze widoczne, logicznie uporządkowane, oznaczone wyraźnymi etykietami kategorii, które będą reprezentować zawartość lub sekcje witryny. Unikaj żargonu lub zbyt kreatywnych nazw, które mogą zmylić użytkowników. Nawigacja powinna być identyczna i umieszczona w tym samym miejscu na wszystkich podstronach.

Dostępność strony

Dostępność strony to cecha pozwalająca na korzystanie z witryny przez wszystkie osoby, w tym użytkowników z trwałymi lub kontekstowymi ograniczeniami percepcji, np. wzroku lub słuchu. Więcej tym, czym jest dostępność strony internetowej i jak projektować, aby strona była dostępna przeczytasz w artykule Czym jest dostępność cyfrowa strony internetowej (accessibility)?

Responsywność

W naszym codziennym życiu korzystamy z wielu urządzeń, takich jak telefony, komputery i tablety. Kiedy odwiedzamy stronę internetową, czy to na dużym ekranie komputera stacjonarnego, czy na niewielkim smartfonie, oczekujemy, że dostosuje się ona płynnie do naszego urządzenia. Zdolność adaptacji witryny do urządzenia, znana jako „responsywność”, zapewnia łatwy dostęp do treści i usług, niezależnie od urządzenia, z którego korzystamy. Responsywna strona internetowa jest kluczem do spójnego i komfortowego dla użytkownika doświadczenia online.

Dark mode

Dark mode, czyli tryb ciemny, to tryb wyświetlania, który w ostatnich latach zyskał na popularności. Chociaż tryb ciemny jest doceniany przez wielu użytkowników, zwłaszcza w przypadkach długotrwałego użytkowania w warunkach słabego oświetlenia, to jednak jest on często uważany za miły dodatek, a nie absolutną konieczność. Bardzo wartościowy artykuł na ten temat znajdziesz na stronie  N/N Nielsen Norman Group.

White space

White space, czyli biała przestrzeń, często określana jako „negative space”, jest niezwykle istotnym elementem projektowania zarówno w druku, jak i w produktach cyfrowych. Jest to pusty obszar pomiędzy i wokół elementów w layoucie, takich jak teksty, obrazy.

White space zapewnia wizualny oddech, pozwalając treści i elementom projektu wyróżnić się. Dzięki temu układ nie sprawia wrażenia chaotycznego i przytłaczającego. Odpowiednie użycie białej przestrzeni zwiększa także czytelność, poprzez oddzielenie akapitów, nagłówków i innych elementów tekstowych. Prowadzi wzrok i pomaga czytelnikom płynnie poruszać się po stronie.

Zasady UX a zawartość strony

Zawartość, czyli „content” strony, powinien być dobrany w sposób, który zapewni spójne i przyjemne doświadczenie użytkownika. Zawartość witryny jest substancją, której szukają użytkownicy. Dostarcza cennych informacji, angażujących wizualizacji i atrakcyjnych wiadomości.

Synergia między zasadami UX i wysokiej jakości treścią jest niezbędna do stworzenia strony internetowej, która nie tylko dobrze wygląda, ale także przyczynia się do zaangażowania użytkowników i osiągnięcia celów biznesowych.

Jako zawartość strony traktujemy wszystkie treści, zdjęcia, obrazy które wypełnią witrynę. Warto pamiętać, aby nie przesadzać z ilością treści, stosować nagłówki oraz unikać rozbudowanych bloków tekstu. Jeśli chodzi o zdjęcia i obrazy, powinny być one w jednolitej estetyce z wyglądem strony. Więcej o sposobie prezentowania zawartości strony przeczytasz w naszym artykule o projekcie graficznym strony internetowej.

Wytyczne UX – jakich podstron dotyczą?

Podstrony w witrynie lub aplikacji mogą się różnić się prezentowaną zawartości, ale wytyczne UX dotyczą każdej z nich. Oto kilka ważnych wskazówek dla typowych rodzajów podstron.

Strona główna

Projekt strony głównej powinien zwięźle komunikować cel witryny lub aplikacji. Z tego powodu należy zapewnić klarowną nawigację oraz atrakcyjny, wyróżniający się projekt graficzny. Warto zadbać o responsywny design i wyraźne wezwania do działania (Call to Action – CTA), aby zachęcić użytkowników do interakcji.

Strona kategorii i listingu produktów

Projektując strony kategorii i listy produktów, na pierwszym miejscu należy postawić przejrzystą strukturę i hierarchię, aby ułatwić użytkownikom nawigację w poszukiwaniu konkretnych produktów. Nacisk należy położyć na zwięzłe informacje o produkcie, wysokiej jakości zdjęcia i intuicyjne opcje filtrowania. Również w tym wypadku należy pamiętać o responsywności interfejsu.

Strona pojedynczego produktu

Projekt strony produktu powinien być prosty oraz przejrzysty. Najważniejsze jest przedstawienie istotnych informacji, takich jak szczegóły produktu, specyfikacje i cena. Podstrona koniecznie powinna zawierać wysokiej jakości zdjęcia – jeśli to istotne, pod różnymi kątami – aby użytkownik mógł dokładnie zapoznać się z produktem. Warto zadbać o dodatkowe informacje takie jak możliwości zwrotu i reklamacji oraz czas i ceny wysyłki.

Koszyk i strona płatności

Strona koszyka powinna wyświetlać podsumowanie wybranych pozycji, ilości i wyraźne informacje o cenach. Należy dać możliwość edycji zawartości koszyka oraz wyeksponować przycisk płatności. Na stronie płatności priorytetem jest przejrzysty formularz do wprowadzania danych rozliczeniowych, z wieloma opcjami płatności, jasnymi komunikatami o błędach i zapewnieniem o bezpieczeństwie transakcji.

Strona kontaktowa

Strona kontaktowa powinna być widoczna i łatwo dostępna z poziomu nawigacji. Warto zapewnić kilka możliwości kontaktu, takich jak formularz kontaktowy, adres e-mail i numer telefonu, aby dostosować się do różnych preferencji użytkowników. W przypadku spółek prawa handlowego, należy umieścić tam dane adresowe oraz takie informacje jak numer NIP oraz REGON. Rozważ włączenie krótkiej sekcji FAQ, aby odpowiedzieć na typowe pytania. Jeśli Twoja firma posiada kilka działów, należy je zaprezentować.

Dlaczego warto tworzyć strony zgodnie z zasadami UX?

Projektowanie stron internetowych zgodnie z zasadami UX ma kluczowe znaczenie dla zadowolenia użytkowników. Starannie zaprojektowane doświadczenie użytkownika gwarantuje, że odwiedzający mogą płynnie poruszać się po witrynie, łatwo odnajdywać potrzebne informacje i skutecznie realizować zamierzone cele, co przekłada się na zwiększoną satysfakcję.

Jeśli Twoja strona będzie przyjazna i intuicyjna, użytkownicy z przyjemnością będą do niej powracać. Inwestycja w UX nie tylko ułatwia interakcje z witryną, ale także buduje trwałe pozytywne wrażenia, kształtuje lojalność i pozytywny wizerunek marki.

Podsumowanie

W powyższym tekście kryje się jedynie niewielki fragment obszernego świata projektowania UX/UI. Ta fascynująca dziedzina oferuje nie tylko konkretne wytyczne, ale przede wszystkim otwiera drzwi do niekończącej się eksploracji i rozwoju. To dziedzina, gdzie doświadczenie oraz nieustanne dążenie do pogłębiania wiedzy mają kluczowe znaczenie.

Projektowanie UX/UI to coś więcej niż stosowanie pewnych reguł — to sztuka zrozumienia użytkowników i tworzenia interakcji. Kreatywność i empatia współgrają, inspirując do tworzenia innowacyjnych rozwiązań. Prawdziwe mistrzostwo w UX/UI wymaga ciągłego śledzenia zmian oraz adaptacji do nowych technologii.