Tag: badania UX

Czym są badania user experience

Badania UX to bardzo ważny, a niestety często pomijany, etap procesu projektowego user experience. Etap, dostarczający zestaw informacji opisujących środowisko, w którym działa produkt cyfrowy, na przykład firmowa strona www lub sklep internetowy. Dzięki badaniom decyzje podejmowane w trakcie projektowania produktu czy usługi opierają się o dane, a nie intuicję czy przekonania projektanta. To ważne, bo niestety przekonania bardzo często mogą być mylne.

Co dają badania UX

Badania pozwalają na zrozumienie potrzeb, motywacji i zachowań użytkowników, a także kontekstu, które bardzo często są niemożliwe do uchwycenia poprzez inne źródła. Niejednokrotnie etap badawczy był dla projektantów źródłem inspiracji i rozwiązań, które nie ujrzałyby światła dziennego, gdyby zrezygnowano z badań.

Kiedy realizować badania user experience?

Badania user experience zazwyczaj realizuje się w dwóch kluczowych momentach pracy nad projektem: na początku oraz na końcu. Badania realizowane na początku projektu to badania potrzeb, czyli sprawdzenie wszystkiego o czym pisałam wyżej. Poznajemy potrzeby i zachowania, aby zaprojektować produkt czy usługę w taki sposób, aby dostosować je do oczekiwań użytkowników.

Z kolei badanie realizowane w końcowym etapie to testowanie, które pozwala na weryfikację wcześniejszych założeń i samego projektu przez „wypuszczeniem” go na rynek.

Zdarzają się oczywiście sytuacje, w których badania realizowane są w trakcie prac. Dzieje się to zazwyczaj wtedy, gdy nie zbadano potrzeb, a zespół utknął i potrzebuje poszerzyć perspektywę.

Jaka jest praktyka badań UX?

Na początku trzeba powiedzieć, że dobrze przeprowadzone badania są źródłem wniosków i rekomendacji dla zespołu projektowego. Jednak nawet najlepsza analiza badań nie wniesie nic do badania, jeśli wszystkie wcześniejsze etapy procesu badawczego nie zostały przeprowadzone poprawnie. Dlatego tak ważne jest przygotowanie do badań. Przygotowując się do badań należy wziąć pod uwagę całą paletę czynników i odpowiedzieć sobie na wiele pytań.

Dowiedz się jak najwięcej

Przed podjęciem decyzji czy i w jaki sposób robimy badania UX, warto zapoznać się z obszarem, nad którym będziemy pracować. W tej fazie wykonujemy dogłębny desk research. Zapoznajemy się z klientem i jego branżą oraz materiałami, które od niego otrzymamy, na przykład danymi z innych badań.

Sporządź plan badawczy

Kiedy wiemy już nieco więcej, czas przystąpić do stworzenia planu badawczego. To bardzo ważny krok, ponieważ porządkuje dalsze prace i wyznacza kierunek, w którym będziemy dążyć.

Sporządzając plan badawczy przede wszystkim należy sobie odpowiedzieć na pytania: jaki jest problem i czego chcemy się dowiedzieć. Na tej podstawie stworzona zostanie pierwsza część planu badawczego, w której określimy jaki jest cel badawczy i na jego podstawie postawimy pytania badawcze.

Kolejnymi krokami będą: dobranie metody badawczej, zdefiniowanie kim są respondenci, określenie jakich danych potrzebujemy, ustalenie harmonogramu badania i określenie budżetu.

Dobierz metodę badawczą

Wybór metody badawczej zawsze opiera się na racjonalnych przesłankach. A przynajmniej powinien. Metodę dopiera się pod kątem wielu czynników, ale na pewno nie powinny wśród nich znajdować się preferencja czy intuicja badacza.

Dobór metody zależy od celu badawczego i etapu projektu. Przykładowo, jeśli jesteśmy na końcu projektu i chcemy go sprawdzić to wybierzemy testy użyteczności. Z kolei, jeżeli jesteśmy na początku projektu i chcemy poznać trudne do zidentyfikowania zależności w jakiejś grupie, możemy zdecydować się na etnografię.

Praktyka badań UX, ale nie tylko, mówi, że na dobór metody może mieć dostępność użytkowników, budżet, wielkość naszego zespołu badawczego albo kontekst użycia. Zawsze należy przeanalizować korzyści i ryzyka wynikające z danej metody.

Indywidualne wywiady pogłębione (IDI) opisaliśmy szerzej w artykule opublikowanym na naszym blogu.

Dobierz próbę i znajdź badanych

Dobór próby, czyli osób, które będziemy badać, zależy od metody badawczej. Inaczej dobierzemy badanych do badania focusowego a inaczej do badań etnograficznych.

W badaniach jakościowych dominuje dobór celowy, czyli szukamy badanych o określonych cechach, np. użytkowników korzystających z najnowszego modelu thermomixa.

W badaniach ilościowych próbę dobiera się inaczej. Dobór może być losowy (ten termin należy rozumieć dosłownie) lub kwotowy czyli taki, który obrazuje to jak dane cechy rozkładają się wśród badanych.

Pewnie zastanawiacie się jak znaleźć osoby, które zechcą wziąć udział w badaniu. Badanych szukamy poprzez agencję albo samodzielne, np. w mediach społecznościowych. Dobrze sprawdza się metoda kuli śnieżnej, czyli wcześniej zrekrutowani już badani polecają nam kolejne osoby do kontaktu.

Samo dobranie respondentów jest również dużym wyzwaniem. Należy ich zrekrutować tak, aby wśród badanych były rzeczywiście osoby, które chcemy zrekrutować. Dlatego też należy odpowiednio przygotować tzw. screener, czyli ankietę, która przesieje badanych, tak, aby nie znaleźli się wśród nich np. „zawodowi badani”.

Przygotuj narzędzie badawcze

Kiedy mamy już plan badawczy, zaplanowany budżet, harmonogram oraz zrekrutowanych badanych  należy przygotować narzędzie badawcze. Takim narzędziem jest np. scenariusz badania wraz z pytaniami, które chcemy zadać osobie badanej. Poza tym, że narzędzie trzeba wcześniej przygotować bardzo ważne jest, aby je przetestować, czyli zrobić pilotaż. Przetestowanie scenariusza pozwoli nam dowiedzieć się, czy wszystkie pytania są dla badanego zrozumiałe oraz czy dobrze zaplanowaliśmy nasze badanie.

Przygotuj się do badania

Samo przygotowanie badania UX to część stricte organizatorska. Należy przygotować miejsce badania, materiały dla siebie i badanego (o ile są potrzebne), upewnić się z badanymi, że wszyscy pamiętają o spotkaniu i wiedzą, jak na nie dotrzeć. Jeśli w trakcie badania będą używane jakieś sprzęty (np. dyktafon) warto upewnić się, że wszystko działa i nic nie przerwie sesji badawczej.

Oczywiście nie można zapomnieć o wynagrodzeniu dla badanych. Ten aspekt powinien być jasno określony wcześniej, w trakcie rekrutacji.

Jak zrealizować badanie UX

Praktyka badań UX pokazuje, że odpowiednie przygotowanie wszystkich wyżej wymienionych przeze mnie etapów procesu badawczego pozwoli na dużo swobodniejsze zrealizowanie samych sesji badawczych.

Przeprowadzając sesje badawcze pamiętajmy o komforcie respondenta. Pozwólmy mu wypowiadać się swobodnie, a jeśli badany nie chce o czymś mówić, uszanujmy to. Jako badacze powinniśmy się wypowiadać neutralnie, zachowując maksymalne skupienie i spokój.

Po sesji badawczej zabezpieczmy wszelkie nagrania i notatki.

Podsumowanie

Badania UX to bardzo ważny etap procesu projektowego, który pozwala na podejmowanie decyzji projektowych w oparciu o dane, a nie o własne przekonania czy intuicję.

Niestety badania user experience są często pomijane ze względu na brak zasobów, ale również dość brak wiedzy o korzyściach, jakie mogą przynieść. Nawet jeśli codzienność nie pozwala na przeprowadzenie badań, warto czerpać z nich wiedzę w pracy nad produktem, robiąc na przykład wewnętrzne testy użyteczności.

Badania UX – czym są?

Badanie UX stanowi podstawę projektowania użytecznych rozwiązań i wyjątkowych doświadczeń użytkowników. Koncentruje się na zrozumieniu zachowań, potrzeb i motywacji odbiorców za pomocą technik obserwacji, testów zadaniowych i innych metod.

W przeciwieństwie do badań marketingowych, które przeprowadzane są na dużych próbach i dają ogólny pogląd na daną kwestię, badania user experience z założenia skupiają się bardziej szczegółowo na konkretnym problemie. Koncentrują się przede wszystkim na poznaniu, często nieuświadomionych, potrzeb i motywacji użytkowników oraz przeprowadzane są na zdecydowanie mniejszej liczbie badanych.

Jaki jest cel badań UX?

Projektanci UX opierają swoje rozwiązania nie tylko o intuicję i doświadczenie, ale przede wszystkim o rzetelną i udokumentowaną wiedzę o użytkowniku. Badania UX właśnie mają im tę wiedzę dostarczyć. Dzięki niej zespół projektowy może stworzyć usługę zgodną z potrzebami użytkowników. Efektem takiego podejścia jest tworzenie projektów odpowiadających realnym oczekiwaniom, co przekłada się na mniejszą liczbę poprawek w kolejnych etapach życia produktu.

Badania UX – rodzaje

Badania user experience można podzielić na wiele różnych kategorii z uwagi na sposób przeprowadzenia oraz wykorzystywane metody. Podzielić je można także na badania zdalne lub stacjonarne, na ilościowe i badania jakościowe UX.  Nadrzędny podział określa cel, jaki chcemy dzięki nim osiągnąć.

Badania potrzeb

Badania potrzeb przeprowadza się zazwyczaj w początkowej fazie projektu, kiedy nie do końca rozumiemy dany problem lub obszar projektowy i chcemy pogłębić jednocześnie wiedzę na temat grupy docelowej. Sposobów na przeprowadzenie badań potrzeb jest wiele, żeby wymienić choćby badania kwestionariuszowe, fokusy, badania etnograficzne, czy sortowanie kart.

Często wykorzystywane są do tego celu indywidualne wywiady pogłębione (IDI, Individual in Depth Interview), czyli rozmowy przeprowadzane według przygotowanego planu i scenariusza, zmierzające do znalezienia odpowiedzi na postawiony problem badawczy.

Testy użyteczności

Testy użyteczności zaliczają się do jakościowych metod badawczych, które pozwalają nam ocenić jak intuicyjny dla grupy docelowej jest dany produkt. W przeciwieństwie do badań ilościowych, odpowiadających na pytanie „Jak często”, odpowiadają na pytanie „Dlaczego?”.

Badani, wykonując zadania na podstawie scenariusza pokazują swój sposób działania oraz dzielą się spostrzeżeniami oraz przemyśleniami. Taki sposób pracy umożliwia badaczowi uzyskanie niezwykle cennych informacji do rozwoju bądź modyfikacji projektu.

Zazwyczaj korzystamy z nich, gdy chcemy popracować nad użytecznością strony i poszukujemy dalszych możliwości rozwoju. Więcej o testach użyteczności można dowiedzieć się z naszego artykułu “Testy UX”.

Optymalizacyjne badania UX

Czy zauważyliście, że produkty, z których korzystamy codziennie czasem zmieniają się nieznacznie lub dodawane są do nich jakieś funkcje? Otóż na badania użyteczności znajdzie się miejsce nawet gdy produkt jest już zasadniczo skończony i jego wersja działa na rynku. Ludzie i ich potrzeby mogą się w miarę czasu zmienić, dlatego niezbędne jest trzymanie ręki na pulsie i sprawdzanie, czy wszystko odpowiada naszym użytkownikom.

Możemy to zrobić na przykład za pomocą badań A/B, które pozwolą nam zadecydować o małych zmianach w interfejsie. Inne, stosunkowo często spotykane metody to analiza statystyk poruszania się pod stronie oraz śledzenie ruchów myszki użytkownika.

Kiedy przeprowadzić badania ux?

Badania i testy użyteczności można przeprowadzić na każdym etapie projektu UX. Zazwyczaj stosuje się je na początku oraz na końcu procesu, jednak należy pamiętać, że uproszczone testy użyteczności można przeprowadzać nawet na papierowych prototypach czy rysunkach.

Dlaczego warto przeprowadzać badania UX?

Badania UX pozwalają na zoptymalizowanie przebiegu projektu i zaoszczędzenie czasu w fazie rozwoju oraz optymalizacji produktu.

Pozwalają także na lepsze zrozumienie odbiorców a dzięki temu na dostarczenie lepszego rozwiązania.

Badania user experience – korzyści

Badania UX niosą za sobą wiele korzyści. Poniżej wypisaliśmy kilka tych najważniejszych.

Lepsze zrozumienie grupy docelowej

Dobry projektant UX wie, że nie projektuje dla siebie, tylko dla użytkownika. Poznanie grupy docelowej rozwiązania jest podstawą projektowania user experience. Badania UX z użytkownikami dostarczają nam informacje o potrzebach, motywacjach użytkownika oraz tym, jak korzysta z produktu i jakie napotyka problemy. Dzięki temu mamy spójny obraz użytkownika, dla którego projektujemy.

Personalizacja UX serwisu bazująca na wynikach badań zapewnia więc wysoką spójność interfejsu z preferencjami odbiorców.

Opieramy się na danych a nie domysłach

Projektant podchodząc do nowego projektu może łatwo dać się ponieść domysłom związanym z grupą docelową. Może się jednak potem okazać, że użytkownik wcale nie jest tym, kim się wydawał i projekt trzeba odpowiednio poprawić.

Przeprowadzenie badań może zniwelować to ryzyko i zaoszczędzić czas wszystkim zaangażowanym w projekt.

Uspójniona i jasna wersja tego, kim jest docelowy użytkownik pomoże zbudować empatię w zespole projektowym oraz doprowadzi do szybszego rozwiązywania różnic zdań.

Wiemy, co należy poprawić

Dzięki testom użyteczności wiemy, co przychodzi użytkownikom z łatwością a co sprawia im trudność. Możemy wtedy sprawnie wprowadzić poprawki i przygotować produkt do następnej rundy testów. Według NN Group do wykrycia około 80% błędów na stronie potrzebnych jest tylko 5 użytkowników.

Podsumowanie

Obecnie obszar badań UX powiększa się, jednak firmy niestety nadal często pomijają ten etap. Głównie z uwagi na brak czasu, środków lub po prostu z powodu niewiedzy.

Tymczasem umiejętne wykorzystanie informacji uzyskanych z przeprowadzonych badań przekłada się na jakość projektowanego lub modyfikowanego produktu albo strony internetowej. Jakość uzyskiwaną w efektywny sposób i przekładającą się na wymierne zyski.